در همه‌ی کارهایم‌ از علی(ع) مدد می‌گیرم – مصاحبه‌ای با محمدرضا شجریان

از آن‌جایی‌که دست‌خط و امضایِ استاد کاملا مشهود است. مطمئنا متن نامه موثق است. نامه را با کمک دوستان بازنویسی کردیم. البته با توجه به متن نامه می‌توان نتیجه گرفت که همچین مصاحبه‌ای با همین صحبت‌ها صورت گرفته است.

این مصاحبه مربوط به اردیبهشت سال ۱۳۷۹ است. ابتدا بازنویسی نامه استاد را می‌خوانید و سپس متن مصاحبه را.

سریال امام علی (ع) بسیار برنامه‌ی خوش‌تأثیر و فراگیر و پربیننده‌ی صداوسیما بود که نتیجه‌ی فکر درست و کارهای هنرمندانه‌ی کارگردان و هنرپیشه‌گان و دست‌اندرکاران این سریال دوست‌داشتنی بود.
امروز که از غرفه‌ی امام علی در نمایشگاه قرآن نیز دیدن کردم از فضای بسیار زیبا و عارفانه و معنوی این غرفه بسیار حظ بردم و با دیدن آن به سرآغاز اسلام و مسجد کوفه رفتم.
به تهیه‌کنندگان و هنرمندان و همفکرانی که این غرفه را تهیه کرده‌اند تبریک می‌گویم و علی‌الخصوص از میراث فرهنگی که نقش بسزایی در زیبایی این غرفه دارد و منبت‌کاری و کارهای چوبی بسیار زیبای جناب استاد طوسی که در تصور خارج است بسیار استفاده کردم.
خداوند به همه‌ی زیبااندیشان سلامتی و طول عمر عطا فرماید.

عشق به مولا علی(ع) از سالیان‌ دور‌ در‌ آثار هنرمندان‌ ایرانی ریشه داشته است.ردپای سیره‌ی حضرت علی(ع) در همه‌ی ابعاد هنری، از جمله خط، نقاشی، موسیقی، آواز و…دیده‌ می‌شده‌ است.

هنرمندان همواره سعی کرده‌اند در آثار خـود از سخنان آن‌ حضرت بهره بگیرند و برای اجرای آثار خود‌ از‌ او مدد جویند.

در میان هنرمندان معاصر نیز عشق به علی(ع) و مددجویی‌ از او در اجرای آثار، کاملا ملموس و محسوس است.

استاد محمدرضا شجریان، استاد آواز و خطاطی ایران نیز از جمله این هنرمندان است‌. که سالهاست ایرانیان مسلمان‌ در پای سفره‌ی افطار و لحاظت روحانی و ملکوتی اذان مغرب در ماه مبارک رمضان، با دعای ربنای او و صوت شیوا و زیبایش‌ در قرائت این دعا روزه‌ی خود را‌ باز‌ می‌کنند.شجریان می‌گوید: در ارائه و اجرای آثارش از مولا علی(ع) مدد می‌گیرد. و سعی‌ می‌کند شیوه‌ی زندگی آن حضرت را سرلوحه حیات خود قرار دهد. در همین زمینه در حاشیه‌ی بازدید از سالن امام علی(ع) با او‌ به‌ گفت‌وگو نشستیم.

به نـظر شـما جایگاه علی(ع)در اشعار و مدیحه‌سرایی،چگونه تعریف‌ می‌شود؟

تاکنون کتاب‌های زیادی درباره‌ی حضرت علی(ع) به رشته‌ی تحریر درآمده‌ است و شعرای به نامی داشته‌ایم که در مدح ائمه به ویژه‌ حضرت‌ علی(ع) سروده‌اند و از این جهت فرهنگ منظوم ما غنی و پربار است.

به نـظر شما آیا ادبیات مذهبی ما در دوره‌ای مهجور واقع نشده است؟

به نظر من ادبیات ما به‌ ویژه‌ در‌ مورد حضرت علی(ع) هیچگاه مهجور نبوده است‌. و امروز‌ هم با گذشت ۱۴۰۰سال از دوران آن حضرت،از آنجا که‌ هیچ‌کس نـتوانست اسـت به شخصیت و راه و روش علی(ع) انتقادی وارد کند‌. و دوست‌ و دشمن به ایشان ارادت داشتند، درباره‌ی صفات آن‌ حضرت‌ مجموعه‌های‌ زیادی از نظم و نثر به رشته تحریر درآمده است.

شما به عنوان یک هنرمند،آیا تاکنون اشعاری درباره‌ی حضرت علی(ع) را‌ بـه‌ صـورت‌ آواز، اجـرا کرده‌اید؟

زمانی که در مشهد بودم،در رادیو مـشهد زیـاد دربـاره‌ی علی(ع) آواز و تصنیف خواندم،در تهران نیز غزل معروف استاد شهریار را اجرا کردم.

آیا کار جدیدی درباره‌ی حضرت علی در‌ دست‌ اجرا‌ دارید؟

خیر فعلا در مورد ایشان کـار جـدیدی ندارم.

در کارهایتان چقدر از‌ علی(ع) مدد‌ می‌گیرید؟

من در همه‌ی کارها از علی(ع) مدد می‌گیرم. او سمبل مـن است و از ته‌ قلب دوستش دارم.

با توجه‌ به‌ اینکه‌ در رشته‌ی خطاطی نیز صاحب اثر هستید؛ وضعیت پرداختن‌ هنرمندان این رشته به حضرت‌ علی(ع) در‌ آثارشان‌ چـگونه است؟

بیشتر هـنرمندان خـطاط، به علی(ع) عشق می‌ورزند و در بسیاری از آثار آنان به صورت خط‌ نقاشی‌ کلمه‌ی عـلی(ع) به چشم می‌خورد.

در زندگی شخصی خودتان تا چه حد به سیره‌ی علی(ع) پایبند هستید؟

انسان وقتی‌ کسی‌ را دوست داشته باشد سعی می‌کند مـانند او زنـدگی‌ کند. و آرزویـش این می‌شود‌ که‌ تا‌ حد امکان به او نزدیک شود.من نیز هـمواره‌ سعی کـرده‌ام در زندگی شخصی خودم از‌ حضرت‌ علی(ع) الگو بگیرم. زیرا حضرت علی(ع) در حصار زمان و مکان نبوده و یک سمبل همیشگی‌ است.

به نظر‌ شما‌ قـشر‌ هـنرمند بـرای معرفی درست چهره‌ی حضرت علی(ع)به‌ نسل جوان چه باید بکند؟

بهترین راه آشنا کردن مردم‌ بـا‌ ائمـه و بـه ویژه حضرت علی(ع)، فرهنگ‌ رفتاری است نه فقط نوشتن و فرهنگ‌ مکتوب. به‌ ویژه‌ وقتی بخواهیم به نـسل‌ جوان،آموزه‌های آن حـضرت را یـادآور شویم. باید شیوه زندگی و فرهنگ رفتاری‌ خود‌ را‌ تا‌ حد امکان به آن حضرت نزدیک کنیم.تا جـوانان مـا به اعتقاد لازم‌ برسند.

راز عشق ملت ما به علی(ع)چیست؟

صداق،مردانگی،عشق به خدا و پاکبازی در راه اسلام،راز عشق‌ انسانها بـه عـلی(ع) است.اینکه هـرکس‌ در‌ هنگام انجام هر کاری«یا علی» می‌گوید،نشان می‌دهد که تا چه حد نسبت به‌ علی(ع)علاقه‌ وجـود دارد.

مهمترین پیـام زندگی حضرت علی(ع) برای جوامع‌ بشری‌ و جامعه‌ی امروز چیست؟

پاکی،صداقت و تقوا مهمترین پیام زندگی‌ حضرت‌ علی(ع) برای‌ جوامع بـشری اسـت و مـن امیدوارم مردم و آنان که راهنمای مردم هستند،از فرمایشات‌ آن‌ بزرگوار که در نهج البلاغه‌ آمده‌ است،درس و الگـو‌ بـگیرند. نهج‌ البلاغه می‌تواند بهترین راهنما برای کسانی‌ باشد‌ که بر اساس دستورات‌ اسلام مـملکت‌داری می‌کنند.

منبع